Handgemaakte schoenen - wat betekent dat nog?
Handgemaakt, je ziet het vaker staan, maar komen daar machines aan te pas? Hoe werkt dat?
Vroeger en nu
Handgemaakt was ooit natuurlijk vanzelfsprekend. Voor de industriële revolutie was het maken van schoenen een intensief en zwaar proces. Vele handelingen, waarbij kracht én precisie moesten samengaan. En bij een soepele ongevoerde mocassin is dat net weer even anders dan bij een zware fullgrain boot, met een duurzame leren zool.
De industriële revolutie maakte het mogelijk om schoenen met machines makkelijker en sneller te maken. In die tijd was het zelfs een pré om het machinale proces te benadrukken: net zo goed als met de hand, maar sneller en dus meer waar voor je geld.
Bij de opkomst van de Goodyear maakwijze, rond 1900, werden nieuwe en duurzame zool-technieken mogelijk. Juist dankzij de machinale verwerking. Het bedienen van de Goodyear-naaimachines vereiste juist ervaring en vakmanschap. In de loop van de tijd, werden deze schoenen ook betiteld als "handmade". De machine ondersteunt de vakman, maar vervangt deze niet.
En ook wij staan bij een fabrieksbezoek in Europa nog vaak te kijken van de vele, handmatige, handelingen die een kwaliteitsschoen doorgaat. Het oog van de meester is nog altijd niet te vervangen, blijkt maar weer.
De meest zware en repetitieve taken, zoals het stikken van de zolen en stiknaden, gebeurt bijna overal nu wel met behulp van een machine. Dus strikt genomen, is handgemaakt niet honderd procent handmatig.
Wat maakt het verschil tussen machinaal en handgemaakt?
Hoewel veel schoenfabrieken dus wel machines gebruiken, noemen ze hun schoenen toch vaak handgemaakt. De vele handelingen, waarbij de machines slechts ondersteunen bij het zware (stik)werk, onderscheiden hun eindproduct van de massaproducten. Waar ligt de grens?
Engelse topmerken, zoals Crockett and Jones kunnen in hun uitingen kiezen voor het Engelse "handcrafted", waarbij het grote aantal handmatige handelingen benadrukt wordt. Naast de Main Line hebben ze ook een Hand Grade lijn. Waarin ze teruggrijpen naar de oorspronkelijke, pré-industriële, manier van schoenen maken. Maar zij mijden dus het woord "handmade".
lees meer over de Main en Hand Grade lijnen van Crockett and Jones
En ook bij onze grotere Zuid-Europese merken, zoals Magnanni en Santoni, komt er niet alleen veel handwerk aan te pas, maar hebben ze ook modellen waarbij het handwerk van de vakman weer centraal staat. Neem de Magnanni Selección collectie. Of de Magnanni Opanca (Artesano) modellen, waarbij de zool wel met de hand wordt genaaid. Er is geen machine die dat kan evenaren.
lees meer over de Magnanni Selección schoenen
bekijk de schoenen met een Opanca/Artesano zool waarbij de zool langs de zijkant omhoog gestikt is
Exclusieve lijn loafers voor heren en dames, met de hand gemaakt in Spanje
In de praktijk zijn er ook geen 100% machinaal gemaakte schoenen, ook bij de massaproductie zijn mensenhanden nog altijd beter (en goedkoper) dan machines. Maar buiten Europa zijn dat dan veelal laagbetaalde, ongeschoolde arbeiders.
Het grijze gebied van Europees handgemaakt, waarbij de vakman in kleine productie de schoen - met de hand - door een paar zware processen heenvoert, is waar wij voor gaan. Waarbij de leerselectie, stik- en snijwerk en de afwerking - soms wel honderden stappen, nog wel met de hand gaan. Genoeg om het label handgemaakt te verdienen, in onze ogen.
Tenslotte, teruggrijpend op de loafers die we met de hand laten maken, geven we graag een blik achter de schermen bij de Spaanse schoenfabriek. Ga er lekker voor zitten en zie wat we bedoelen met Handmade!
Handgemaakt?
Wat ons betreft is het een schoen die door een bekwaam vakman is gemaakt. Gedeeltelijk met gebruik van machines, om het zware werk te ontlasten. Maar altijd met het oog en de ervaren handen van een ambachtelijk expert. Geen massaproduct: op kleine schaal en van een kwaliteit waar je lang van zult genieten. Schoenen waar de maker, wij en straks de drager met recht trots op kunnen zijn.